“Je zult het maar over eieren hebben, zo vlak voor Pasen met je peuters”, appte juf Simone mij bij deze foto.
Vaak wordt vergeten, hoe groot het belang van een goed begrip van rekentaal is bij jonge kinderen, voor het leren rekenen zoals dat vanaf groep 3 gebeurt.
Daarom gebruik ik vandaag de Taaldans & Rekendansles van teamlid Simone aan een peutergroep, om weer even in herinnering te brengen wat het belang van rekentaal is.
REKENTAAL
In corona-tijd deelde ik het online podium tijdens een Medilex rekencongres met Prof. Hans van Luit, Nederlands Bijzonder Hoogleraar Dyscalculie. Als moeder van een moeilijk rekenend basisschoolkind, maar ook vanuit mijn vakgebied, luisterde ik zeer geïnteresseerd naar zijn aandeel in deze dag.
Zijn lezing ging over het vroegtijdig herkennen van mogelijke rekenproblemen bij zeer jonge kinderen en hij benadrukte het grote belang van een goed begrip van taal. In de door Hans van Luit ontwikkelde werkwijze Op weg naar rekenen wordt veel nadruk gelegd op de focus op de taal van de leerkracht in het actief en passief gebruiken van rekentaal zoals: meer/minder, voor(aan)/achter(aan), groot/klein, nul/geen een, tweede/achtste etc., eerste/laatste etc. één voor één, met z’n allen, op een rij, hard op, een hand vol, tot 10 tellen etc.
DANS
Je kunt je wellicht voorstellen dat er in dans bij gewone danslessen al veel gebruik wordt gemaakt van rekenkundige begrippen. Dansers gebruiken de hoogste, middelste en onderste hoogtelaag van de ruimte. Dansers kunnen vooruit en achteruit bewegen. Ze bewegen groot of klein, snel en traag, ze kunnen de bewegingen kantelen in de ruimte (van een ander vlak gebruik maken, van tafelvlak, naar wielvlak, naar deurvlak). Ze overkruisen met hun bewegingen de middellijn (nodig voor lateraliseren). Ze kunnen de beweging abstraheren of anderszins expres vervormen of spiegelen.
Wie danst telt de maat en hoort de ritmes en past zijn bewegingen daarop aan. Over de werking van muziek op het brein hoef ik niets meer te zeggen, de onderzoeken vanuit de muziekwereld daarover zijn al jaren bekend.
REKENDANS
Heel vaak zijn er misverstanden over wat wij doen bij Rekendans. Ook op seminars waar veel (jonge kind) leerkrachten en pedagogisch medewerkers aanwezig zijn en om input voor een rekendans-oefening wordt gevraagd, wordt vaak gevraagd om tellen of cijfers & getallen. Ik schreef al eerder een artikel waarin ik in herinnering breng dat het rekengebied voor kleuters (en peuters) zo veel meer behelst dan getallen en cijfers alleen. Dat artikel heet “Wat is Rekendans?” en lees je hier.
EIEREN
Aan de hand van de Taal- en Rekendansles van teamlid juf Simone aan de peuters van Kindcentrum het Baken in Sint Pancras, laat ik je graag zien hoe het werken aan rekenbegrippen en rekentaal er concreet uit kan zien.
Ik observeer graag en ging daarom bij Simone langs in haar lessen. Daar kan ik zelf ook weer heel veel van leren.
REKENTAAL EN PEUTERS
“Je zult het maar over eieren hebben zo vlak voor Pasen met je peuters”, appte Simone mij dus bij deze foto. 
Ook voor peuters is Taal- en Rekendans een passende manier om aan taalverwerving en rekentaal te werken.
Er werd in de les van Simone met de peuters gewerkt aan:
Groot en klein
Door te werken met (bewegen op) liedjes over het schaap en het lammetje, de koe en het kalfje, de kip en het kuikentje, werd geleerd welke kleine dieren er bij de grote dieren horen.
Er werd gedanst met grote en kleine eieren. Waarbij de kinderen zich zelf ook groot en klein maakten. En bij het opruimen werd er op formaat gesorteerd.
Zó horen de kinderen niet alleen wat groot en klein is, maar vóelen ze het ook. Ze mogen het ervaren, beleven, doen!
Er werd gewerkt aan de kleuren.
Er waren echt piepende kuikentjes die uit een eitje kwamen. Ook daar was een liedje bij. En elk kuikentje/ei had een eigen kleur. Weet jij dat het kunnen herkennen en benoemen van de kleuren ook bij het ontwikkelgebied rekenen past bij peuters en kleuters?
Rekentaal is sowieso vaak aanwezig in een Taal- en Rekendansles.
‘Eérst gaan we …, daarna gaan we …’
‘Even wachten. Nu nog niet.’
‘Als eerste mag …, als tweede mag …’
‘Hoog, laag’
‘Snel, langzaam’
Hoger, lager, sneller, langzamer, meer dit, minder dat’ etc.
‘Groot, klein’
En wat dacht je van ‘vooruit, achteruit’?
Heel belangrijke begrippen om te leren als je straks bij de kleuters wilt leren terugtellen bijvoorbeeld. Deze dansante begrippen zijn eigenlijk essentieel voor het goed kunnen begrijpen van het rekenonderwijs in groep 1 tot en met groep 8!
Zonder begrip van de woorden vooruit en achteruit en zonder het zijwaarts kunnen bewegen in beide richtingen rechts en links, wordt niet alleen terugtellen lastig maar kunnen ook optelsommen en aftreksommen een probleem worden. Vooral als de getallen wat groter worden, later in de schoolloopbaan.
VOOR DE ZEKERHEID
Bij Rekendans worden de (rekentaal)begrippen zoals bijvoorbeeld groot en klein, dus bezongen, er wordt over gerijmd, de muziek is aangepast aan het begrip in dynamiek en volume of temperament. (Groot is luider, bombastischer. Klein klinkt fragieler, lichter.) Daarnaast zijn er materialen die de kinderen mogen zien, voelen, ruiken, proeven om het begrip groot en klein te mogen beleven met al hun zintuigen.
En dan… dan is de betrokkenheid van pedagogisch medewerkers én peuters zo groot, dat ik zelf ter plekke weer verliefd word op mijn beroep.
Ga jij na het lezen morgen anders of bewuster letten op de rekentaal begrippen die je gebruikt?
Ik zou het leuk vinden om een reactie van je te lezen!
Dank je wel voor jouw tijd.
Miranda Molhoek
Studio De Mol; voor bewegend leren met het jonge kind
Andere artikelen die jij misschien interessant vind:
Acht redenen voor blote voeten in jouw groep
De veelzijdigheid van Taaldans & Rekendans
Zes redenen voor dans in het primair onderwijs
Wat is Taaldans?